سالها پیش طرح دوگانهسوز کردن خودروها تازه سر زبانها افتاده بود. پدربزرگ خدابیامرزم هم دنبال کارهای دوگانهسوز کردن پیکان قدیمیاش بود. هر وقت پاپیچاش میشدم که طرح دوگانهسوزی به چه درد میخورد، میگفت: برای آلودگی هوا مفیده. امروز به این فکر افتادم که چه میشد طرح دوگانهسوزی برای مغز آدمیزاد اجرا شود؟ با این تفاوت که به آلوده نشدن ذهن کمک کند. من هم میخواهم ذهن دوگانه داشته باشم.
ذهن دوگانه یعنی چی؟
پیشتر در علم روانشناسی نظریه پردازش دوگانه مطرح شده بود. کاری به آن موضوع و ذهن خودآگاه و ناخودآگاه و این داستانها نداریم. در اینجا ذهن دوگانه یعنی عملکرد ذهن شما به دو قسمت ذهن متفکر و ذهن نظارهگر تقسیم میشود. حالا این دوتا یعنی چی؟ مثال زیر را داشته باشید:
درگیریهای ذهن دوگانه ما در طول روز
حسینقلی وبلاگ شخصی خود را راهاندازی کرده و قصد دارد اولین مقاله خودش را منتشر کند (دقیقاً مثل بنده که الان میخواهم یکی از اولین مقالات وبسایتام را بنویسم). لپتاب را گشوده و خوشآمد وردپرس را با جانودل میپذیرد. گزینه «افزودن نوشته» را انتخاب کرده و ناگهان گوشی موبایلاش جیرجیر میکند. گوشیبهدست میشود و از دستبهقلم شدن غافل میشود. پس از لایک صفحات دوستان و پاسخ به کامنتهای نسوان فضای مجازی، سروقت لپتاب حاضر میشود که صبرش تمام شده و در حالت sleep فرو رفته و صفحه نمایشاش خاموش شده است. حسینقلی با پریشانی و عصبانیت زیرپوستی، مشتهایش را گره میکند و به خاطر از دست دادن زمان و بطالت وقت، حرص را با نان و ماست میخورد. کلافگی ذهنی او جای شادابی ابتدای کار را گرفته است. درگیری ذهنی کوچکی برای او درست شده و تصمیم میگیرد برای تسلای خاطر مغزش، کار را رها و کمی استراحت کند.
شروع زورآزمایی
در مثال بالا، ذهن حسینقلی با دو رفتار مختلف واکنش نشان میدهد. وقتی او تصمیم به شروع کار میگیرد و برنامهریزی میکند ولی آنقدر حواسپرتی و اتفاقات محیطی آزارش میدهد که از انجام کار باز میماند. ذهن متفکری که مدام غرق حاشیه میشود و ذهن نظارهگری که از رفتار اوّلی عذاب میکشد.
پچپج ذهنی آغاز میشود
اینجاست که پچپچ میان ذهن متفکر و ذهن نظارهگر آغاز میشود. این بحثوجدل میان این دو دوست عزیز شرایط تصمیمگیری را برای شما به شدت سمّی میکند. البته این عارضه به شکلهای مختلفی در ذهن شما نمود پیدا میکند. مواردی که از همان آغاز زندگی سروکلهشان در زندگی پیدا میشود. ترس از تاریکی در دوران کودکی، استرس شب امتحان در سالهای مدرسه، اضطراب پیش از مصاحبههای شغلی و هزاران لحظه دیگر که از عدم تعادل میان ذهن متفکر و نظارهگر یا بهتر است بگوییم پچپچ میان آنها ناشی میشود.
بدون دیدگاه